Kurze Zusammenfassung
Papst Innozenz II. bestätigt die Schenkung der Maasbrücke in Maastricht durch den römischen König Konrad III. an das Maastrichter Sint-Servaaskapittel
Lateinischer Text der Urkunde
Innocentius, episcopus servus servorum Dei, dilectis filiis Arnulfo, preposito, et fratribus ecclesię Sancti Seruatii tam presentibus quam futuris in perpetuum.
Quę venerabilibus locis a regibus vel principibus aliisque Dei fidelibus pio devotionis intuitu conferuntur inconcussa debent stabilitate manere.
Cuius rei gratia dilecti in Domino filii donationem pontis supra Mosam fluvium pro remedio animę suę et illust[ris] femine Getrudis, reginę, aliorumque predecessorum suorum a karissimo et glorioso filio nostro Chunrado, Romanorum rege, ecclesię Sancti S[erua]tii factum cum omni usu et utilitatibus quę qu[o]libet tempore inde proveniunt vobis et per vos prefatę vestrę ecclesię presentis scripti pagina confirmamus ea videlicet ratione servata ut de ipso fructu qui inde percipietur, pons idem quotienscumque necesse fuerit, reficiatur. Reliquum quod supererit, in duas partes dividatur: alia cedat in usum prepositi et successorum illius, alia vero ad refectorium fratrum et co[ti]diani victus augmentum. Cura vero et custodia eiusdem pontis sub tali cautela fiat, ne vel prepositus fratribus vel fratres preposito in causa premineant, sed sicut eos pares fecimus in donatione, sic etiam parificentur in ipsius possessionis ordinatione. Quod si prepositus vel aliquis successorum eius partem suam beneficiare vel invadiare temerario ausu presumpserit, tam ipse quam successores sui [ea]dem portione ulterius careant et in usus fratrum eadem pars iure perpetuo possidenda redigatur. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat hanc nostram constitutionem temere perturbare aut infringere.
Si quis autem ausu temerario hoc acceptare presumpserit, indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri ac Pauli apostolorum Eius incurrat. Cunctis autem hoc conservantibus sit pax Domini nostri Ihesu Christi, quatinus et hic fructum bonę actionis percipiant et apud districtum iudicem premia ęternę pacis inveniant, amen, amen, amen.
(Rota) Ego Innocentius, catholicę sedę episcopus, subscripsi. (BV)
Datum Laterani, per manum Almerici, sanctę Romanę ecclesię diaconi, cardinalis et cancellarii, XV kalendas ianuarii, indictione III, incarnationis dominicę anno Mo Co XXXo VIIIIo, pontificatus vero domini Innocentii secundi pape anno decimo.
Niederländische Übersetzung
Paus Innocentius maakt aan Arnoud, proost, en de broeders van de Sint-Servaaskerk bekend dat hij de schenking bevestigt van de brug over de Maas met alle daaruit voortkomende opbrengsten, gedaan door rooms-koning Koenraad aan de Sint-Servaaskerk voor het zielenheil van hemzelf, zijn echtgenote Geertrui, koningin, en van zijn voorouders, op voorwaarde dat de brug zo vaak als nodig wordt hersteld van die opbrengst. Het resterende bedrag wordt in tweeën gedeeld, waarvan een deel voor de proost en zijn opvolgers is bestemd en het andere voor de refter van de broeders, ten behoeve van het dagelijks levensonderhoud. Bij de zorg voor en de bewaking van de brug zijn de proost en de broeders aan elkaar gelijke partners, want zoals zij gelijkgesteld zijn bij de schenking, zo zullen zij dat ook zijn bij de regeling van het bezit ervan. Indien de proost of een van zijn opvolgers met roekeloze brutaliteit zijn aandeel probeert te belenen of te verpanden, zal het hem worden afgenomen en bij het aandeel van de broeders worden opgeteld. Niemand mag deze regeling schenden, verstoren of er inbreuk op maken.
Ondertekening door Innocentius.
Gegeven te Lateraan, door de hand van Amalrik, diaken, kardinaal en kanselier van de heilige Roomse kerk, op 18 december 1139.
Nadere toelichting
Lees meerPaus Innocentius II bevestigt de schenking van de Maasbrug te Maastricht door koning Koenraad III aan het Sint-Servaaskapittel te Maastricht.
Origineel
A. Maastricht, HCL, toegangsnr. 14.B002A, archief kapittel van Sint-Servaas te Maastricht, 1062-1797, inv. nr. 436. Gelinieerd. Licht beschadigd met tekstverlies.
Aantekeningen op de achterzijde: 1o door 13e-eeuwse hand: Confirmatio privilegii pontis (aangevuld door latere hand) per Innocentium II. – 2o door 15e-eeuwse hand: R XXXVII. – 3o door 17e-eeuwse hand: Excopiatum nu. 12 – 4o door 17e-eeuwse hand: In capsula pontificum. – 5o door 18e-eeuwse hand: 41 Cap. Ia.
Bezegeling: één uithangend bevestigd zegel, dat aangekondigd is, namelijk: S1 van paus Innocentius II. Voor een beschrijving van S1, zie Venner, ‘Zegels’, nr. 1.
Afschrift
B. eerste helft 17e eeuw (vóór 1648), Maastricht, HCL, toegangsnr. 14.B002A, archief van het kapittel van Sint-Servaas te Maastricht, 1062-1797, inv. nr. 11 (cartularium) = Cartularium ecclesiae collegialis Sancti Servatii Traiecti ad Mosam, tomus primus, pontificalia et episcopalia, fol. 13r-14r, onder caput: Pontificalia, en onder de rubriek: Innocentius 2 confirmat donationem pontis cum illius reficiendi obligatione et reliqui fructus inter prepositum et fratres divisione ac administrationis paritate, gewaarmerkt afschrift door Hendrik Lenssens, kapittelsecretaris en openbaar notaris, geadmitteerd door de Raad van Brabant, naar A.
Uitgaven
a. Schaepkens, ‘Archives’, 171-172, naar B. – b. Willemsen, ‘Inventaire’, 164-165, nr. 4, naar A. – c. Hackeng, Het middeleeuwse grondbezit, 292, nr. 64b (onvolledig), naar A.
Regesten
Wauters, Table chronologique II, 212. – Jaffé, Regesta Pontificum Romanorum, 892, nr. 8064. – Doppler, ‘Verzameling’, 243-244, nr. 43. – Haas, Chronologische lijst, 23-24, nr. 17. – Nuyens, Inventaris Sint-Servaas, 100, nr. 436. – DiBe ID 8241.
Samenhang
Voor de schenking van de Maasbrug door rooms-koning Koenraad III, zie Collectie Sint-Servaas, nr. 5. Op 17 september 1274 vaardigde rooms-koning Rudolf I een oorkonde uit inzake het onderhoud van de Maasbrug, zie Collectie Sint-Servaaskapittel, nr. 39. Voor de aflaatverlening door vier aartsbisschoppen en vijftien bisschoppen ten behoeve van de bouw van de Maasbrug d.d. 1284 januari 29 en de goedkeuring door Jan IV (van Vlaanderen), bisschop van Luik, d.d. 1287 mei 8, zie Collectie Sint-Servaaskapittel, nrs. 51 en 57.
Partner
Spender



.avif)





